Η ιδιοπαθής σκολίωση είναι μια πάθηση της σπονδυλικής στήλης (Σ.Σ), η οποία μπορεί να αναγνωριστεί σε όλες τις ηλικίες, όμως η έναρξη του προβλήματος εντοπίζεται στην παιδική ηλικία.
Τα προβλήματα της Σ.Σ στα παιδιά μπορεί να προκαλέσουν σημαντική παραμόρφωση και θα πρέπει να λαμβάνονται σοβαρά υπ’ όψιν καθώς η παρουσία παραμόρφωσης στο παιδί μπορεί με την ανάπτυξη να εξελιχθεί.
Τι είναι σκολίωση;
Ως σκολίωση ορίζεται η παραμόρφωση της Σ.Σ σε μετωπιαίο επίπεδο (βλέποντας τον ασθενή ή την ακτινογραφία από πίσω προς τα εμπρός), όταν υπάρχει απόκλιση >10ο από το φυσιολογικό (μέση γραμμή).
Κυρτώματα > 10ο είναι παθολογικά και στο αναπτυσσόμενο παιδί είναι δυνατό να εξελιχθούν δημιουργώντας σημαντικό πρόβλημα.
Αιτίες σκολίωσης
Τα αίτια της σκολίωσης είναι πολλά και ποικίλα, όμως στο μεγαλύτερο ποσοστό δεν ανευρίσκεται κάτι συγκεκριμένο, οπότε χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής σκολίωση.
Στην περίπτωση που ανευρίσκεται κάποια αιτία τότε πρέπει το παιδί να διερευνηθεί για την πιθανότητα η σκολίωση να αποτελεί μέρος ενός συνδρόμου.
Πρόληψη
Η δομή της Σ.Σ πρέπει να αξιολογείται αρχικά στην προσχολική ηλικία είτε στα πλαίσια προληπτικής εξέτασης είτε για τη διερεύνηση πόνου και παραμόρφωσης.
Ο έλεγχος της σκολίωσης περιλαμβάνει την κλινική εξέταση, ακτινογραφίες όπου κρίνονται απαραίτητες και τη χρήση ειδικών μετρητικών οργάνων (σκολιόμετρο).
Ο ακτινολογικός έλεγχος περιλαμβάνει απεικόνιση ολόκληρης της Σ.Σ για την αξιολόγηση των κυρτωμάτων (αυχενικό-θωρακικό-οσφυϊκό).
Ο κλασικός τρόπος απεικόνισης της σπονδυλικής στήλης είναι με ακτινογραφίες της θωρακικής και της οσφυϊκής μοίρας στην ίδια ακτινογραφία και σε πραγματικό μέγεθος. Η εξέταση αυτή ονομάζεται ορθοχρωματική ακτινογραφία της σπονδυλικής στήλης.
Τα τελευταία χρόνια κερδίζει έδαφος η τρισδιάστατη εκτίμηση ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης και της λεκάνης χωρίς ακτινοβολία αλλά με τη βοήθεια laser σαρωτή. Με την εξέταση αυτή που υπάρχει σε εξειδικευμένα κέντρα χωρίς το παιδί να λάβει ακτινοβολία αναγνωρίζονται όλα τα πιθανά δομικά σφάλματα στη φυσιολογική κύρτωση της σπονδυλικής στήλης.
Κατά τον έλεγχο για σκολίωση, θα πρέπει να λαμβάνονται υπ' όψιν από τον εξεταστή το ιστορικό του παιδιού και της οικογένειας, η στάση του κορμού και των άκρων (άνω άκρα-λεκάνη-κάτω άκρα) τόσο σε προσθιοπίσθια όσο και σε πλάγια θέση αλλά και πιθανές συνυπάρχουσες παθολογίες (διαταραχές πρόσληψης τροφής, νευρολογικά προβλήματα, κ.α).
Θεραπείες σκολίωσης
Στα κορίτσια, τα ιδιοπαθή εξελισσόμενα κυρτώματα είναι συνηθέστερα. Ανεξαρτήτως φύλου, απαιτείται αντιμετώπιση για το 10% περίπου όλων των παιδιών με σκολίωση.
Η θεραπεία της σκολίωσης, όταν απαιτείται, καθορίζεται από τον ιατρό και είναι εξατομικευμένη για τον κάθε μικρό ασθενή. Περιλαμβάνει την απλή παρακολούθηση για κυρτώματα < 25ο, εφαρμογή κηδεμόνα κορμού για κυρτώματα 25ο-40ο και χειρουργική αντιμετώπιση για μεγαλύτερα κυρτώματα.
Τι είναι η κύφωση
Ως κύφωση ορίζεται η οπίσθια γωνίωση της σπονδυλικής στήλης για οποιοδήποτε από τα φυσιολογικά της κυρτώματα (αυχενικό-θωρακικό-οσφυϊκό) και για την περιοχή της θωρακικής μοίρας υπάρχει φυσιολογική κύφωση με γωνίες από 20ο-50ο.
Το αποτέλεσμα της παθολογικής οπίσθιας γωνίωσης της Σ.Σ είναι η δημιουργία ύβου (κοινώς καμπούρας) σε σημεία που φυσιολογικά δεν υπάρχει.
Η διαμόρφωση της Σ.Σ όταν κοιτάμε τον ασθενή από το πλάι (οβελιαίο επίπεδο) εξαρτάται από την όρθια θέση και επηρεάζει σημαντικά την εμφάνιση του ατόμου αλλά και τη λειτουργία της καρδιάς και των πνευμόνων.
Η παθολογική κύφωση πρέπει να διαχωρίζεται από την αποστρογγυλεμένη ράχη (round back), η οποία είναι μια παραλλαγή της φυσιολογικής θέσης της Σ.Σ και διορθώνεται αν ζητηθεί από τον εξεταζόμενο να ευθειάσει τη ράχη του.
Αντίθετα, στην κύφωση παρατηρείται ακαμψία της Σ.Σ σε θέση οπίσθιας γωνίωσης και δεν μπορεί να διορθωθεί με την εκούσια σύσπαση των ραχιαίων μυών.
Αιτίες κύφωσης
Τα αίτια της κύφωσης ποικίλουν και μπορεί να είναι δομικές συγγενείς διαταραχές της σπονδυλικής στήλης (μη φυσιολογικοί σπόνδυλοι), διαφόρων τύπων οστεοχονδρίτιδες των σπονδύλων σε εφηβική ηλικία (νόσος Scheuermann), τραυματισμοί των σπονδύλων (συμπιεστικά κατάγματα), κ.α.
Πρόληψη κύφωσης
Η προληπτική εξέταση των παιδιών της πρώτης σχολικής ηλικίας για εμφάνιση κύφωσης ή σκολίωσης ή ακόμα και των δύο μπορεί να προλάβει την εξέλιξη αρχόμενων παθήσεων σε σημαντικές παραμορφώσεις και δυσλειτουργίες του αναπτυσσόμενου σκελετού.
Θεραπείες κύφωσης
Η θεραπεία της κύφωσης (οπίσθια γωνίωση της Σ.Σ > 50ο κυρίως στη θωρακική μοίρα) περιλαμβάνει ασκήσεις της ράχης, εφαρμογή κηδεμόνα ή ακόμα και χειρουργική αντιμετώπιση.
Πολλές φορές, όχι όμως πάντοτε, η θεραπεία είναι συνδυασμένη για κύφωση και σκολίωση.
